BİNA TEMEL TOPRAKLAMASI
Temel topraklama, son yayınlanan Topraklama Yönetmeliği'nde yer alan ve yapılarda es-potansiyellemeyi mümkün olduğu kadar iyileştirmeyi sağlayan bir uygulamadır.
Yapı temeli oluşturulurken, temel içindeki iletken kısımların elektriksel olarak sürekliliğinin gerçekleştirilmesi, bir yandan es-potansiyellemeyi sağlarken, diğer yandan da, topraklama direnci olarak ölçüldüğünde uygun değer verirse, TT şebeke için koruma topraklaması, TN şebeke için ise işletme topraklamasını sağlar.
Bütün
bu anlatılanlar, yapı temeli izole edilip bohçalanmamış olduğu taktirde
geçerlidir. Yapı temeli izole bohça içinde ise, yapılacak uygulama, potansiyel
dengeleme ve düzenleme kurallarına göre bohçalanmamış temelin altına ağ şeklinde
uygun dirençli topraklama tesisi yapmak ve bunu toprak içinden sürdürüp
izolasyonun sona erdiği seviyede es-potansiyellenmis betonarme demirleri ve
iletken kısımlarla irtibatlandirmaktir.
Bu
iki tip topraklama uygulaması için, iletken seçiminde dikkate alınacak hususlar
şunlardır:
Yönetmelikte galvanizli şerit önerilmektedir. Gerçekten de betonarme, demir ile
ayni esaslı malzeme olduğundan, korozyon riski taşımaz ve dolayısıyla en uygun
malzemedir. Öte yandan, ülkemizdeki galvanizli şeritler 4 ilâ 6 m civarında
boylarda olup, ancak özel siparişlerle 20 ilâ 30 m'lik boylarda da
üretilmektedir. Boy kısaldıkça ek malzemesi daha fazla gerekmekte, bu da
tesisatın yapımında isçilik ve malzeme fiyatlarında artışa sebep olmaktadır.
Ayrıca, çok ek, çok problem demektir ve isin kalitesini düşüren bir etken olarak
karsımıza çıkar.
Diğer
bir gerçek de, piyasadaki galvanizli çeliklerin Avrupa'daki kalitede
olmamasıdır. Genelde çeşitli hurda malzemeden haddelenen çelik şeritler,
üzerlerine yapılan çinko kaplamayı tam kabullenmemekte, çok küçük bükümlerde
bile kırılmakta veya üzerindeki kaplama kalkmaktadır.
Ancak temel topraklama hâlâ tam anlaşılmamakta, kimileri
sadece betonarme demirlerinin topraklama elektrodu olarak kullanılmasının ve
elektriksel olarak birleştirilmesinin yeterli olacağını sanmaktadır. Halbuki
temel topraklaması yeterli değil, gerekli bir koşuldur. Dolayısıyla ilâve
topraklama gerekebilir.
Topraklama tesisatının direnci yeteri kadar küçük değilse, betonarmeden toprağa çıkan iletkenler ile temel etrafında toprak içine yapılacak ek topraklama birleştirilerek uygun direnç sağlanmalıdır.
Uygulamacılar, yürürlükte olan Topraklama Yönetmeliği’ni daha iyi
değerlendirilmeli, kaliteli, kalıcı ve esnek çözümler üretmelidir.
Unutulmamalıdır ki, topraklama bir kez yapılacak ve geri dönüsü çok verimsiz
olan bir uygulamadır. Mal ve can güvenliği açısından bu kadar önem taşıyan bir
konuda, ucuz ve basit çözümlerden kaçınmalıyız.
iletken seçiminde toprak içi korozyon şartlarının beton içinden daha ağır olduğu düşünülmeli ve ilerde bir problem durumunda temel altına veya yapı çevresine bir daha dönülemeyeceği unutulmamalıdır. Bu uyarıyı dikkate alarak, toprak içinde bakir iletken kullanmak en iyi çözüm gözükmektedir. Galvanizli çelik şerit iletkenler de topraklama elektrodu olarak kullanılabilir. Ancak ek ve malzeme kalitesinden hiç taviz verilmemelidir. kaynak:meslekidenetim.com |